Ali Yıldırım
Belh, Orta Asya’da, bugünkü Afganistan’ın kuzeydoğusunda yer alan tarihi ve kültürel açıdan zengin bir şehirdir. Belh, tarih boyunca çeşitli medeniyetlere ev sahipliği yapmış ve bu nedenle zengin bir kültürel mirasa sahip olmuştur. Bu şehir, İslam düşünürü, şair ve mistik Hazreti Mevlana Celaleddin-i Rumi’nin doğum yeri olarak da bilinir. Belh, Mevlana’nın hayatında önemli bir rol oynamış ve onun manevi yolculuğunun temellerinin atıldığı yerdir.
Tarih ve Medeniyetler Şehri Belh
Belh şehri, tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Bu nedenle, şehirde çeşitli kültürel katmanlar bulunmaktadır. Belh, Pers İmparatorluğu, Grekler, İskender’in istilası, Orta Asya Hun Devleti, İslam fetihleri gibi dönemlerde farklı medeniyetlerin etkisi altına girmiştir.
Orta Çağ’da, Belh, önemli bir bilim ve kültür merkezi haline gelmiştir. Bu dönemde, bilim, matematik, astronomi, tıp, ve felsefe gibi pek çok alanda önemli çalışmalar yapılmıştır. Belhli bilginler ve düşünürler, İslam dünyasına önemli katkılarda bulunmuş ve bu şehri bilim ve edebiyat açısından zengin bir merkez haline getirmiştir.
Hazreti Mevlana ve Belh Şehri
Hazreti Mevlana Celaleddin-i Rumi, 30 Eylül 1207 tarihinde, Belh şehrinin yakınlarında yer alan Vahş kasabasında doğmuştur. Babası, ünlü bilgin Bahauddin Veled, Belh şehrinin tanınmış alimlerinden biridir. Mevlana’nın anne tarafı da Belh’lidir ve bu nedenle Belh şehri, Mevlana’nın ailesinin köklerini oluşturan topraklardır.
Mevlana, Belh’de geçirdiği çocukluk yıllarında edebiyat, şiir ve tasavvufun temellerini ailesinden öğrenmiştir. Babası Bahauddin Veled, Mevlana’nın ilgi alanlarına yönelmesine ve manevi dünyasının gelişmesine büyük katkılarda bulunmuştur. Belh şehri, Mevlana’nın hayatında önemli bir etkiye sahip olmuş ve onun düşüncelerini şekillendiren bir faktör olmuştur.
Belh ile Mevlana Arasındaki Bağ
Mevlana’nın Belh ile olan bağı, onun hayatında manevi bir boyut kazanmıştır. Mevlana, ailesiyle birlikte 1212 yılında Moğol istilaları ve siyasi çalkantılar nedeniyle Belh şehrini terk ederek Anadolu’ya göç etmiştir. Bu göç, Mevlana’nın hayatında önemli bir dönüm noktası olmuş ve onun manevi yolculuğunun temellerinin atıldığı bir süreç olmuştur.
Mevlana, Anadolu’ya göç ettikten sonra Belh şehrini özlem ve nostaljiyle hatırlamıştır. Onun şiirlerinde ve sohbetlerinde, Belh’e duyduğu hasret ve aidiyet duygusu açıkça ifade edilmiştir. Belh şehri, Mevlana’nın eserlerine ve düşüncelerine de ilham kaynağı olmuştur. Mevlana’nın Belh ile olan bağı, onun hayatının ve eserlerinin önemli bir parçasını oluşturmuştur.
Günümüzde Belh
Günümüzde Belh, Afganistan sınırları içerisinde yer almaktadır.
